PZPN

– Za nami dwa bardzo owocne dni, podczas których poruszyliśmy wiele tematów dotyczących szeroko pojętego procesu kształcenia i licencjonowania trenerów i specjalistów. Każde spotkanie panelu ma jeden wspólny mianownik – podnoszenie standardów edukacji osób odpowiedzialnych za rozwój zawodnika. Oprócz standaryzacji wielu obszarów, Panel Jira desygnuje grupy robocze, które przygotowują szereg wydarzeń edukacyjnych, dzięki którym mamy okazję zapoznawać się m.in. z nowymi i efektywnymi metodami rozwijania trenerów. Formy zajęć takie jak: mikrogrupy, egzaminy praktyczne w realnym środowisku pracy trenera (klubie), czy też metody warsztatowe angażujące uczestników w proces nabywania wiedzy i umiejętności, to tylko nieliczne przykłady jakie udało nam się zaimplementować do naszego systemu edukacji trenerów. Podsumowując, prace panelu mają ogromny wpływ na to, jakie działania podejmujemy w edukacji trenerów w Polsce – opowiada Paweł Grycmann, dyrektor Szkoły Trenerów PZPN, a jednocześnie członek Panelu Jira.

Poza Grycmannem w skład komisji wchodzi 20 innych specjalistów z całej Europy. Do ich zadań należą m.in. akceptowanie programów kursów trenerskich organizowanych przez krajowe związki, doradztwo w kwestiach związanych z rozwojem pierwszych trenerów i specjalistów tworzących ich sztaby szkoleniowe czy monitoring pracy dotyczącej szeroko rozumianej edukacji trenerskiej. Panel przyczynia się ponadto do wdrażania i stosowania Konwencji Trenerskiej UEFA, której historia sięga 1998 roku.

– Jira Panel to najogólniej rzecz ujmując organ zajmujący się edukacją trenerską. Jego członkowie są „strażnikami” Konwencji Trenerskiej UEFA, która reguluje kwestie związane z trenerami w całej Europie, a także sprawia, że poszczególne kraje wzajemnie uznają uprawnienia zdobyte przez szkoleniowców zagranicą. Obecnie jesteśmy w trakcie pracy nad kolejną edycją konwencji – tłumaczy Frank Ludolph, szef rozwoju technicznego UEFA.

– Edukacja trenerów jest bardzo ważna z punktu widzenia piłki nożnej. Zależy nam, aby każdy zawodnik na każdym poziomie był prowadzony przez wykwalifikowanego szkoleniowca, który stworzy mu warunki do rozwoju. Mam tu na myśli zarówno futbol amatorski (grassroots – przyp. aut.), jak i ścieżkę elitarną dla najbardziej rokujących młodych talentów czy zawodowców. Przywiązujemy dużą wagę do tego, by wszystkie licencje trenerskie były przyznawane w oparciu o jasno sprecyzowane kryteria i aby każdy szkoleniowiec wiedział, jakie są wobec niego wymagania na danym poziomie. Po to powstał i od wielu lat działa Jira Panel – by zagwarantować, że każda europejska federacja piłkarska stawia pewne niezbędne minimum wymagań do zdobycia konkretnej licencji. Dzięki temu nieważne, czy trener zdobył uprawnienia w Polsce, w Holandii, czy na przykład we Włoszech – jego licencja uprawnia go do prowadzenia drużyny na określonym poziomie – dodaje Olivier Doglia, dyrektor ds. edukacji i rozwoju technicznego w UEFA.

Od lewej Jozef Zahorsky, Frank Ludolph, Olivier Doglia, Yann Hafner oraz Paweł Grycmann

Nazwa panelu, działającego już od blisko 30 lat, została nadana na cześć Vaclava Jiry, byłego czeskiego zawodnika, trenera i działacza, który w latach 90. jako przewodniczący Komitetu Technicznego UEFA w największym stopniu przyczynił się do powstania tego organu i de facto zapoczątkował jego działalność.

Obecnie panel tworzy 21 ekspertów, każdy z innego europejskiego kraju. Zwyczajowo spotykają się oni 2 razy w roku w różnych lokalizacjach, a oprócz tego regularnie organizują konferencje online, w czasie których omawiają konkretne przypadki z różnych federacji. Poprzednie stacjonarne spotkanie w ramach panelu odbyło się jeszcze w 2023 roku. Na inauguracyjne posiedzenie w tym roku wybrano Warszawę, która była jego gospodarzem po raz pierwszy w historii. – Staramy się organizować nasze spotkania w krajach kolejnych członków panelu. Polacy mają długą tradycję posiadania swojego reprezentanta w tym organie. Obecnie jest nim Paweł Grycmann – podkreśla Ludolph.

Na konferencji w jednej z lóż PGE Narodowego stawili się stali członkowie panelu, trzej menedżerowie pracujący na co dzień w UEFA (poza Ludolphem i Doglią mowa o Jozefie Zahorskym) oraz dyrektor sportowy PZPN Marcin Dorna. Dodatkowo w spotkaniu w formie online uczestniczyło 7 innych osób, które nie mogły dotrzeć do Warszawy. Na spotkanie zaproszony został również Dariusz Pasieka, były członek Panelu Jira.

Pierwszą część spotkania prowadził Frank Ludolph, który rozpoczął od przedstawienia struktury departamentu edukacji i rozwoju w UEFA. Z polskiej strony gości powitał Marcin Dorna, podkreślając, jak ważnym miejscem dla polskiego futbolu jest PGE Narodowy. O miejscu kwietniowego spotkania panelu Jira w samych superlatywach wypowiadał się też Olivier Doglia. – Obiekt jest fantastyczny. Uwielbiam, gdy nasze spotkania odbywają się w takich miejscach – w sercu futbolu w danym kraju. To przyjemność gościć na tym stadionie i cieszę się, że wkrótce odbędzie się tu także mecz o Superpuchar Europy – nie krył entuzjazmu Szwajcar, który sam posiada licencję trenerską UEFA A.

Zarówno Doglia, jak i pozostali zagraniczni uczestnicy spotkania wysłuchali w poniedziałek prezentacji przygotowanych przez Marcina Dornę i Pawła Grycmanna. Pierwszy przedstawił projekty PZPN i wdrażane w ich ramach od kilku lat podejście opierające się na odwadze, akceptacji ryzyka oraz wyniku jako „efekcie takiego nastawienia”. Drugi zaś najpierw zaprezentował liczby dotyczące trenerów z poszczególnymi uprawnieniami trenerskimi w naszym kraju, a następnie opowiadał o ścieżce rozwoju ich oraz innych specjalistów. Dyrektor Szkoły Trenerów PZPN podkreślał przy tym, jak ważną rolę pełnią trenerzy edukatorzy, przygotowujący do wykonywania zawodu innych trenerów. – Stale pracujemy nad zmianą mentalności polskich trenerów – zakończył swą prezentację Grycmann.

– Nie dziwi mnie, że Polska od pewnego czasu znajduje się na dobrej drodze i stale czyni duże postępy – skwitował wystąpienia Dorny i Grycmanna Doglia. – Prezentacje Marcina i Pawła były bardzo profesjonalnie przygotowane i spotkały się z pozytywnym feedbackiem ze strony członków panelu. Przez ograniczenia czasowe obaj panowie mieli czas, aby pokazać zaledwie zarys projektów, które na co dzień prowadzi Polski Związek Piłki Nożnej, jednak to, co zdążyliśmy zobaczyć wygląda bardzo obiecująco – wtórował mu Ludolph.

Przez kolejne punkty agendy spotkania uczestników przeprowadzał głównie Jozef Zahorsky. Słowak także odniósł się do wystąpień Polaków, gratulując im umiejętności wyciągania wniosków i przekładania dobrych praktyk z zagranicy na własne podwórko. Potem omawiano bieżące tematy: ustalono składy grup roboczych pracujących nad poszczególnymi projektami (w jednej z nich, dotyczącej zajęć w realnym środowisku znalazł się Paweł Grycmann), zapowiedziano warsztaty dotyczące m.in. edukacji trenerów przygotowania motorycznego, omówiono kwestie dotyczące wspierania karier trenerskich kobiet czy wreszcie zatwierdzono program kształcenia trenerów edukatorów w trzech kolejnych krajach, w tym w Polsce. Drugą ważną informacją dla Szkoły Trenerów PZPN jest zatwierdzenie programu kursu UEFA Youth B. W tym momencie nasza federacja ma już pełną ofertę kursów trenerskich zawartych w Konwencji UEFA. Co więcej, w tej chwili odbywa się hospitacja pilotażowego kursu PZPN/UEFA Fitness A, który ma pojawić się w nowej edycji Konwencji UEFA w 2025 roku.

Spotykając się średnio raz na pół roku członkowie panelu mają podczas spotkań takich jak to w Warszawie ręce pełne roboty. W poniedziałek przegłosowali chociażby przyjęcie Gibraltaru do Konwencji Trenerskiej UEFA na poziomie kursów B oraz Kosowa na poziomie A. Oznacza to, że federacje te będą mogły prowadzić kursy trenerskiej na wskazanych poziomach. – Dzięki dołączeniu Gibraltaru obecnie każda federacja europejska jest już członkiem Konwencji. Osiągnęliśmy ważny cel. Ale nasza praca nigdy się nie skończy, ponieważ piłka nożna stale się zmienia i tego samego wymaga od trenerów, a zatem i od nas – osób tworzących dla nich kryteria na kursach – stwierdził Doglia.

Po półgodzinnej przerwie na tapet wzięto edukację specjalistów. Panel zaakceptował kurs UEFA Goalkeeper B federacji San Marino. Co ciekawe, kursu tego nie organizuje na razie Portugalia, która dopiero planuje jego wprowadzenie. Mówiono ponadto o kursach trenerów przygotowania motorycznego, Elite Youth i futsalu. Następnie omówiono współpracę z pozostałymi konfederacjami (CONMEBOL, AFC, CONCACAF), program UEFA Share oraz najbliższe wydarzenia ważne z punktu widzenia panelu.

W drugim dniu konferencji członkowie panelu skupili się już tylko na kwestiach związanych z Konwencją Trenerską UEFA. Ten najważniejszy dokument, regulujący wszystkie kluczowe aspekty edukacji trenerów, jest modyfikowany w 5-letnich odstępach, a w od sezonu 2025/26 zacznie obowiązywać jego najnowsza wersja, nad którą prace rozpoczęły się niedawno, a w Warszawie nabrały sporego rozpędu. 

Na zakończenie spotkania zagraniczni goście zwiedzili jeszcze stadion, na którym trwały już intensywne prace przed czwartkowym finałem Fortuna Pucharu Polski.

Członkowie UEFA Jira Panel:
Robert Barczi (Węgry)
Marc Canham (Irlandia)
Savvas Constantinou (Cypr)
Thomas Eidler (Austria)
Bonny Ginsburg (Izrael)
Paweł Grycmann (Polska)
Kenneth Heiner Moller (Dania)
Daniel Niedzkowski (Niemcy)
Greig Paterson (Szkocja)
Lucy Pearson (Anglia)
Paolo Piani (Włochy)
Dany Ryser (Szwajcaria)
Roger Sandberg (Szwecja)
Pep Sanso (Hiszpania)
Ghenadie Scurtul (Kazachstan)
Andre Seabra (Portugalia)
Sulejman Starova (Albania)
Franck Thivilier (Francja)
Kris Van der Haegen (Belgia)
Peter van Dort (Holandia)
Martin Vlk (Czechy)